پس از گذراندن این دوره به عنوان وکیل پایه یک دادگستری شناخته می شود و به صورت حرفه ای تر از سایر وکلا به فعالیت حقوقی خود ادامه می دهند. برای شناساندن وکیل پایه یک دادگستری لازم است تا برخی از مفاهیم مشابه را در ذیل متن توضیح دهیم. بعد از گذراندن تحصیلات خود در دانشگاه و اخذ مدرک تحصیلی خود باید در آزمونی به نام وکیل قوه قضاییه که از طرف قوه مربوطه برگزار می شود، شرکت کند و پس از آن نیز خود را برای دوره کارآموزی آماده کند. در دوره کارآموزی ابتدا وکیل به دفتر یک وکیل با سابقه می رود و با پروسه کار آشنا می شود و پرونده های حقوقی متفاوت را می سنجد. سپس بعد از مدتی برای آن وکیل پروانه وکالت صادر خواهد شد و پس از این مرحله وکیل می تواند برای احقاق حق موکلای خود تلاش کند و به عنوان یک وکیل پایه یک به فعالیت های خود ادامه دهد. در حال حاضر تعداد زیادی از قضات بازنشسته و اعضای هیئت علمی دانشگاههای سراسری که سابقه زیادی در ذمه وکالت دارند با تهران وکیل همکاری می نمایند.
البته اگر وکیل تسخیری مایل نباشد که به‌صورت رایگان وکالت کند، میتواند از دادگاه تقاضای حق‌الزحمه نماید و همان طور که ذکر شد، حق‌الوکاله‌ی وی از ردیف های مربوط به بودجه‌ی دادگستری پرداخت میشود و بر اساس مقدار کاری است که انجام شده و از تعرفه‌ی قانونی تجاوز نمی‌کند. اما وکلای دادگستری باید تمامی سعی و تلاش خود برای دفاع از متهم را به‌کار گیرند تا تفکر غالب بر اذهان عمومی مبنی بر اینکه وکلای تسخیری به این علت که رایگان عمل میکنند انگیزه ای برای حاکم شدن یا نشدن متهم ندارند یا به‌عبارتی وجدان کاری ندارند، کمرنگ شود. اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی شغل او وکالت نباشد، بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، خارج از چرخه و آزمون‌های سخت کانون وکلای دادگستری، از این کانون برای همان مورد خاص پروانه وکالت موردی بگیرد، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوطه میتواند به این امر اقدام کند.
- هر چند همه وکلا می توانند در همه حوزه ها و دعاوی حقوقی به وکالت از دیگران در دادگاه حضور یافته و از موکل خود دفاع نمایند ؛ اما استفاده از وکیل متخصص و حرفه ای نتیجه بهتری را تضمین می سازد ؛ هر چند وکیل می تواند با حق توکیل ، اقدام به وکالت در وکالت نماید .
- به خاطر داشته باشید، وکلای دادگستری مطابق با چهارچوبی که قانون برای آنها تعیین کرده است، حق دارند از موکل خود دفاع کنند.
- مدت زمان دوره کارآموزی 18 ماه است و پس از آن آزمونی تحت عنوان اختبار به صورت کتبی و مصاحبه علمی شفاهی برگزار میشود و شخصی که موفق به قبولی در مجموع 2 آزمون کتبی و شفاهی فوق شود، مجاز به حضور در مراسم تحلیف میشود که در مراسم مذکور پس از طی تشریفات و اتیان سوگند توسط ایشان، وی به عنوان وکیل دادگستری یا وکیل پایه یک دادگستری نائل میشود.
- به تمامی افرادی که در رابطه با اجرای قانون پنج ساله سوم توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور از مرکز امور کارشناسان قوه قضائیه و مشاورین حقوقی پروانه وکالت اخذ کرده اند وکیل قوه قضائیه می گویند.
- 9- در صورت عزل وكيل موکل می بایست تمام حق الوكاله را به وی پرداخت نماید مگر طرفين توافق ديگری در اين خصوص داشته باشند.
طبق اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در همه دادگاه‌ها، طرفین دعوا (خواهان و خوانده) حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. کسانی که در یکی از رشته های حقوق یا الهیات و معارف اسلامی در مقطع کارشناس فارغ التحصیل شوند میتواند در دوره آزمون وکالت که هر سال یکبار برگزار میشود شرکت کنند. پس از قبولی در این آزمون و فعالیت به عنوان کارآموز زیر نظر وکیل سرپرست میتواند با اخذ مجوز دفتر کاری خود را تاسیس کند.
منظور این است که افراد بایستی به طور کامل و دقیق نوع وکالت را مشخص نماید که آیا وکالت به طور مطلق یا به طور مقید است. چنانچه موکل به وکیل پایه یک دادگستری وکالت از نوع مطلق را دهد، موکل برای همه امور زندگی خود به وکیل وکالت خواهد داد تا همه امورات زندگی وی زیر نظر وکیل و یا به واسطه او انجام شود. از این رو بهتر است که شما سعی کنید از میان وکلای تهران، وکیلی انتخاب کنید که به صورت تخصصی در یک حوزه مشغول فعالیت باشد. به عنوان مثال وکیلی که در حوزه خانواده فعالیت میکند، تجربه بیشتری در این زمینه نسبت به وکیل کیفری دارد. همچنین سعی کنید وکیلی که انتخاب میکنید، صلاحیت های اخلاقی لازم را داشته باشد. در بسیاری از موقعیت ها فرد شرایطی برای انتخاب وکیل ندارد و برای این کار باید آن را به فرد دیگری بسپرد تا از جانب خودش برای او یک وکیل اختیار کند.
کانون وکلا
به استناد بند (ه) ماده ی ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۷۳ برای صدور پروانه ی وکالت اتفاقی در هر مورد باید مبلغ ده هزار ریال تمبر الصاق و ابطال گردد. وکالت تعیینی که به آن وکالت قراردادی نیز گفته می شود، به وکالتی اطلاق می شود که هر یک از اصحاب دعوا برای دفاع و اقامه ی دعوا و تعقیب آن به وکیل دادگستری اعطا می کنند. مشاور حقوقی کسی است که به واسطه‌ی دانش خود نسبت به قوانین،اصول و خدمات حقوقی میتواند به شرکت‌ها و افراد در زمینه‌های حقوقی مانند امور قراردادها، حل اختلافات و دعاوی مشاوره دهد. امروزه موسسات حقوقی از وکلای بسیاری بهره می‌برند که معمولا هر وکیل در موضوع تخصصی خودی یکی از بهترین وکلا می‌باشد. حال سوالی که ممکن است در این زمینه به ذهن خطور کند این باشد که اساسا این دو عنوان چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ پیش از پاسخ به این سوال لازم به ذکر است که وکیل پایه یک و پایه دو دادگستری هردو این اجازه را دارند که در زمینه انجام وکالت در امور حقوقی فعالیت نمایند ولی در بعضی امور با یکدیگر تفاوت دارند. به عبارت دیگر، در یک قرارداد وکالت که می تواند از نوع کاری و یا وکالت دعاوی باشد، به فردی که صاحب حق و یا صاحب اختیار است، موکل گفته می شود.
وکلائی که دارای مجوز از کانون وکلا هستند ، ابتدا یک دوره کارآموزی 2 ساله را می گذرانند و می توانند تحت نظارت وکیل مدافع حقوق مشتری شوند ، و پس از 2 سال ، و همچنین تایید صلاحیت های دانشگاهی و انتخاب ها مرتبط ، آنها موفق می شوند یک وکیل قانون اساسی شوند. بالاخره با فراز و فرودهایی که در امور وکالت در سال‌های ۱۲۹۶ ،۱۳۰۰ ، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶ و ۱۳۰۹ خورشیدی بوجود آمد، کانون وکلای دادگستری تحت نظر وزارت عدلیه تشکیل گردید و قانون وکالت در سال ۱۳۱۵ به تصویب رسید. این قانون کماکان پابرجاست و هم اینک وکلای دادگستری تحت نظارت کانون وکلاء، دارای کانون‌هایی در بیشتر مراکز استان‌های کشور می‌باشند که به نام «کانون وکلای دادگستری» نامیده میشود و این کانون‌ها با داشتن سازمانی مستقل از قوه‌ی قضائیه، مطابق قوانین، اقدامات وکالتی و نظارت بر امور وکالت و وکلاء را به انجام می‌رسانند. همانطور که گفته شد افرادی که فارغ التحصیل رشته حقوق و مبانی فقه و حقوق اسلامی هستند برای ورود به دوره کارآموزی نیاز به شرکت در آزمون وکلا که تحت نظارت کانون وکلای ایران برگزار می شود، است.
وظایف کارآموز وکالت
در واقع این افراد بدون وارد شدن به مراحل کارآموزی و آزمون کانون وکلا در یک مورد خاص پروانه وکالت اخذ نموده اند و او با سپری نمودن روند قانونی و پرداخت هزینه ها می تواند چنین وکالتی را بپذیرد و از این طریق از حقوق خویشاوندانش دفاع کند، به چنین وکیلی وکیل اتفاقی می گویند. در امور کیفری از طرف دادگاه برای دفاع از متهم یا متهمانی که از انتخاب وکیل امتناع مینمایند و یا به دلیل بضاعت مالی توانایی انتخاب وکیل را ندارند و قانون انتخاب وکیل را برای آنها اجباری دانسته است از بین وکلای دادگستری وکیل رایگان برای او انتخاب میشود. وکیلی که اینگونه وارد پرونده میشود و وکالت را می پذیرد با عنوان وکیل تسخیری شناخته میشود. فقط در دادگاه و در زمان اقامه دعوا حضور وکیل الزام نیست در برخی امور اداری و حل نمودن پاره ای از مسائل حقوقی در اختیار دانش و مهارت وکیل است به اخص وکیل پایه یک دادگستری که با داشتن دانش عالی بهتر و حرفه ای تر مسائل حقوقی را حل و فصل خواهد کرد.
وکیل پایه یک دادگستری، نوعی از نماینده حقوقی است که به موجب اخذ پروانه وکالت از کانون وکلای دادگستری، صلاحیت حضور در مراجع قضایی و دفاع از موکل خود بر اساس موازین قانونی را دارد. وکیل پایه یک دادگستری برای اخذ پروانه پایه یک وکالت، پس از قبولی در آزمون وکالت می‌بایست یک دوره کارآموزی وکالت را به مدت دو سال سپری کند. در این دوره، کارآموز وکالت با حضور در انواع دادگاه‌ها و دادسرا و مطالعه انواع پرونده ها و دعاوی تجربه کسب میکند و پس از طی این دوره و قبول شدن در آزمون اختبار، به عنوان وکیل پایه یک دادگستری شناخته میشود. وکیل پایه یک دادگستری، بهترین نماینده حقوقی و آگاه به انواع دعاوی حقوقی و کیفری است.
حق‌الوکاله وکیل چیست؟
منظور از وکالت انتخابی وکالتی است که از طرف محکمه در موارد جزایی (وکیل تسخیری) و از طرف کانون وکلا در موارد حقوقی ( وکیل معاضدتی) به آنها ارجاع می شود. «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را بر انجام امری نایب خود قرار می‌دهد. با انعقاد عقد وکالت، وکیل و موکل در برابر یکدیگر حق و تکلیف یافته، دارای روابط حقوقی، وظایف و مسئولیت‌های متقابلی می شوند».
اگر فردی به وکیل خود، جهت انجام تمامی امور مالی و اداری خود وکالت دهد، که در این صورت وکیل جهت انجام این امور که شامل، خرید و فروش املاک و اموال و… دیگر نیاز به اخذ اجازه از موکل خود ندارد. تنها تفاوت همان است که در بخش پیش گفتیم یعنی در مرجع صادر کننده پرونده وکالت. مشاوره حقوقی در امور کیفری و در امور حقوقی مربوط به روابط خصوصی اشخاص نقش مهمی دارد. وکالت‌نامه‌ای که بدون پادرمیانی دفتر اسناد رسمی نوشته شود وکالت‌نامه عادی یا غیررسمی نام دارد.